Ενδιαφέρθηκα για το Bitcoin το 2009, όταν είχε ξεκινήσει σαν ιδέα. Σύντομα το παράτησα για να ξανά-ασχοληθώ με αυτό τον Φεβρουάριο του 2013.

Εδώ παραθέτω την εμπειρία μου, έπειτα από ένα μήνα εντατικής ενασχόλησης με το ψηφιακό νόμισμα, τον Μάρτιο του 2013.

Εισαγωγή

Το BTC (bitcoin) είναι ένα ψηφιακό νόμισμα που γνώρισε μεγάλη άνθιση τους τελευταίους μήνες.

Οι αρχάριοι μπορούν να επισκεφθούν την σελίδα weusecoins για να μάθουν περί τίνος πρόκειται.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το σύστημα που είναι γραμμένο το bitcoin είναι ανοιχτού κώδικα. Αυτό σημαίνει πως είναι ελεύθερα προσβάσιμος από όλους & δίνει μια πρόσθετη διαφάνεια στους χρήστες του BTC.

Το BTC τράβηξε το ενδιαφέρων των διεθνών ΜΜΕ, όταν η τιμή του έφτασε από 0.50$ στα 20$ τον Ιανουάριο του 2013. Συνέχισε να ανεβαίνει σταδιακά, έως ότου έφτασε τα 95$, ένα εξωφρενικό νούμερο μέσα σε τόσο μικρο χρονικό διάστημα.

Γύρο από το BitCoin έχει στηθεί μια πολύ μεγάλη κοινότητα χρηστών. Πολλοί θα υποστηρίξουν πως πρόκειται για ‘nerds’, αλλά δεν είναι έτσι. Μια ματιά στο bitcointalk θα σας πείσει πως ΔΕΝ είναι έτσι.

Πλεονεκτήματα

Το BitCoin δημιουργήθηκε, θεωρητικά, για να λύσει κάποια από τα προβλήματα που έχουν τα υπάρχοντα νομίσματα. Τα βασικότερα πλεονεκτήματα του είναι:

• Ανωνυμία: Η μεταφορά χρημάτων από έναν χρήστη σε έναν άλλο, μπορεί να γίνει με σχετική ανωνυμία ή πλήρη ανωνυμία.
• Ταχύτητα: Με το BTC μπορεί ο μέσος χρήστης να στείλει οποιοδήποτε χρηματικό ποσό από την μια μεριά του πλανήτη στην άλλη σε 1 ώρα, στο μέλλον ίσως σε λιγότερο.
• Αποκεντρικοποίηση: Δεν υπάρχει μια κεντρική αρχή που να ρυθμίζει το BTC. Σε αντίθεση με το USD που έχει την FED ή το EUR που έχει την ΕΚΤ, δεν υπάρχει ρυθμιστική αρχή που να προσαρμόζει τις τιμές της προσφοράς και της ζήτησης κατά το δοκούν.
• Εικονική μορφή (form factor): Το BTC έχει ασύγκριτα πιο πρακτική μορφή, καθώς είναι πλήρως ηλεκτρονικό. Το αποτέλεσμα είναι να μπορούμε να «κουβαλήσουμε» 10.000.000 USD σε 1 USB stick, μια SD Card ή ακόμη και μια 3D barcode εκτύπωση.
• Σπανιότητα: Το BTC είναι σπάνιο. Μόνο 21 εκ. BTC θα παραχθούν έως το 20133(;) σύμφωνα με τον νόμο του Moore. Σήμερα βρίσκονται σε κυκλοφορία περίπου 10 εκ. Υπολογίζεται πως 1 εκ. έχει «χαθεί για πάντα», άρα υπάρχουν 9 εκ. περίπου σε κυκλοφορία.
• Αντιπληθωρισμός: Γνωρίζοντας πως θα κυκλοφορήσουν μόλις 21 εκ. και ταυτόχρονα γνωρίζοντας ακριβώς πόσα παράγονται νέα BTC παράγονται κάθε μέρα, το νόμισμα έχει την τάση να αυξάνει την τιμή του. Το αν είναι καλό ή κακό αυτό για ένα νόμισμα, είναι θέμα για συζήτηση.

Πως λειτουργεί σήμερα

To BTC χρησιμοποιείται κυρίως για παράνομες συναλλαγές. Υπάρχει μια αγορά, που λειτουργεί στο ανώνυμο δίκτυο TOR, όπου μπορεί να βρει εύκολα ο χρήστης, όπλα, ναρκωτικά, δολοφόνους κλπ. Αυτή η αγορά λειτουργεί με BTC λόγο της ανωνυμίας που προσφέρει στην συναλλαγή.

Λόγο των απότομων αυξομειώσεων στην ισοτιμία με το USD - κατ’ επέκταση με το EUR - το BTC χρησιμοποιείται από μικρούς ή μεγαλύτερους κερδοσκόπους, σε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες από αυτές που ξοδεύει η παράνομη αγορά που αναφέρω πιο πάνω.

Άλλοι χρήστες αντιλαμβάνονται το BTC ως «χρυσό», κι επιδίδονται σε “hoarding” - συλλογή μεγάλης ποσότητας BTC, χωρίς να ξοδεύουν - με την προσδοκία πως κάποια στιγμή στο μέλλον, θα πάρει πολύ μεγάλη αξία.

Το αποτέλεσμα είναι να έχουμε πολύ λιγότερες συναλλαγές από όσες θεωρητικά θα ήταν δυνατές. Επίσης, δεν φαίνεται να εξυπηρετεί τον σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκε: Δεν γίνονται συναλλαγές στο διαδίκτυο χρησιμοποιώντας BTC αντί για USD ή άλλο νόμισμα.

Οι αλλαγές που οδήγησαν το BTC στα ύψη

Όπως έγραψα πιο πάνω, από τον Ιανουάριο έως σήμερα, το BTC είχε αύξηση από 20$ στα 95$. Η αύξηση της τιμής έγινε λόγο συγκεκριμένων γεγονότων:

1. Το MtGox, το μεγαλύτερο ανταλλακτήριο BTC στον πλανήτη με έδρα την Ιαπωνία, συνεργάστηκε με το Coinbase.
2. Το πρώτο Hedge Fund με BTC άνοιξε στην Malta, με αρχικό κεφάλαιο 3.200.000$
3. Η κρίση του €, ειδικότερα μετά την απόφαση του Eurogroup για την Κύπρο.

Έχει παρατηρηθεί μεγάλη ποσότητα αγορών BTC από την Ισπανία τον τελευταίο μήνα, ενώ το ανταλλακτήριο MtGox σύμφωνα με «πληροφορίες», είχε πριν από μια εβδομάδα 6.000 νέα user accounts, πράγμα που σημαίνει πως λογικά θα «βρέξει» νέο χρήμα στα BTC οδηγώντας την τιμή ακόμη ψηλότερα.

Ponzi scheme?

Θεωρητικά δεν είναι, αλλά πρακτικά θα μπορούσε εύκολα να λειτουργήσει έτσι.

Αν αύριο αποφασίσουν οι «μεγάλοι παίκτες» να πουλήσουν τα BTC τους (cash out) για να πάρουν USD, η τιμή του BTC θα πέσει, αφήνοντας τους πιο μικρούς παίκτες με ένα κλάσμα της σημερινής αξίας των BTC τους.

Βέβαια, αυτό δεν διαφέρει σε τίποτα από τα άλλα νομίσματα. Θεωρητικά υπάρχει η ρυθμιστική αρχή του θεσμού της κεντρικής τράπεζας της κάθε χώρας, αλλά έχουμε δει στο παρελθόν νομίσματα να γονατίζουν υπό την πίεση ενός ιδιώτη.

Το πρόβλημα

Το πρόβλημα με το BTC είναι πως παρέχει ασύγκριτα μεγαλύτερη δύναμη στους “early adopters”. Οι πρώτοι “miners” ή αυτοί που αγόρασαν τα BTC σε τιμή 0.50$ κι έχουν χιλιάδες ή εκατομμύρια στην διάθεση τους, είναι ασύγκριτα πιο δυνατοί και μπορούν να κάνουν την «αγορά» σμπαράλια πολύ εύκολα.

Άρα μιλάμε για κάθε άλλο παρά αποκεντρικοποίηση. Ως πρόσθετο μέτρο, η ανωνυμία, τους κρατά μακρυά από οποιαδήποτε υποχρέωση, να συμπεριφερθούν λιγότερο ή περισσότερο ορθολογικά.

Περισσότερα γι αυτό μπορείτε να διαβάσετε στο blog post του Techi Chan.

Το paper των Dorit Ron και Adi Shamir “Quantitative Analysis of the Full Bitcoin Transaction Graph” πιστοποιεί το πρόβλημα, της δυσανάλογης αρχικής κατανομής, υποστηρίζοντας πως το 98% των BTC το έχει το 2% των χρηστών.

Είναι φούσκα;

Φυσικά είναι φούσκα. Αλλά το πότε θα σκάσει, πόσο μεγάλη «φούσκα», κλπ. είναι εντελώς άγνωστο. Μπορεί να παγιωθεί ως εναλλακτικό νόμισμα, μπορεί κι όχι.

Αυτό θα το αποφασίσουν οι πολιτικές δυνάμεις των χωρών - δεν βλέπω πολλούς λόγους να παραχωρήσουν τα κράτη & οι τράπεζες, τόση δύναμη σε 10 αγνώστους - αλλά και δυναμικές που σήμερα δεν είναι σε θέση να καθορίσει κανείς.

Αν π.χ. συνεχιστεί η κρίση του €, κι αρχίσουν οι συναλλαγές να γίνονται στην Ευρώπη μαζικά σε BTC θα είναι δύσκολο να το συγκρατήσει οποιοσδήποτε κρατικός οργανισμός.

Επίλογος

Το BTC έχει αποτύχει έως σήμερα να λειτουργήσει ως ένα «εναλλακτικό νόμισμα» για ψηφιακές αγορές. Αντιθέτως έχει καταστεί ένα είδος «διαδικτυακού χρυσού», με πολύ καλές αποδόσεις, έως σήμερα αλλά ιδιαίτερα ασταθές - όπως είναι οτιδήποτε με πολύ καλές αποδόσεις - κι επικίνδυνο γι αυτούς που επενδύουν περισσότερα από όσα αντέχουν να χάσουν.

Σύνδεσμοι

Ελευθεριάζοντα ψηφιακά όνειρα - Γ. Βαρουφάκης, 19.09.12, Lifo.gr

10 things you need to know about bitcoin, Ashutosh KS, HongKiat

Quantitative Analysis of the Full Bitcoin Transaction Graph, Dorit Ron and Adi Shamir, The Weizmann Institute of Science (Israel)

Η φαντασιακή θέσμιση του bitcoin και ο σκρούτζ μακ ντακ στο κλονταϊκ, Techie Chan, 28.03.2013, TechiChan

Golden Cyberfettes, P. Krugman, 07.02.2011, The Conscience of a Liberal.